Idea i założenia systemu AR

U podstaw systemu AR leży przekonanie wyrażające się w stwierdzeniu, że w każdym człowieku bez względu na stopień ograniczeń wywołanych niepełnosprawnością istnieje potencjał pozwalający na przezwyciężenie następstw niepełnosprawności i podjęcie codziennej aktywności życiowej oraz zaangażowanie się w wypełnianie różnych ról społecznych.

Program FAR opiera się na fundamentach wyznaczonych przez wczesną interwencję, wzorzec osobowy oraz wykorzystanie sportu i aktywności fizycznej, jako najlepszych narzędzi w kompensacji funkcji utraconych w wyniku URK.

1. Wczesna interwencja

Podstawą systemu AR jest wczesna interwencja opierająca się na możliwie najszybszym dotarciu ze wparciem do osoby, która w wyniku wypadku lub wskutek innego zdarzenia losowego uległa URK. Wczesne nawiązanie kontaktu i udzielenie wsparcia pozwala na złagodzenie skutków urazu w wymiarze funkcjonalnym oraz psychospołecznym. Osoba pozostawiona bez pomocy, osamotniona w zmaganiu się z dramatem niepełnosprawności, znacznie gorzej znosi trudy adaptacji do warunków wyznaczonych przez nową sytuację. Wczesna interwencja zakłada pomoc skierowaną nie tylko do samej osoby niepełnosprawnej, ale również do jej rodziny i najbliższego otoczenia. Instruktorzy AR w trakcie swojej działalności często przekonują się, jak dużym wyzwaniem jest nawiązanie kontaktu z osobą, która niedawno uległa urazowi i nie rozumie jeszcze z czym wiąże się URK i jakie są jego konsekwencje. Budowanie relacji z taką osobą wymaga dużego wyczucia i cierpliwości (czasami też wielu spotkań). W nieco innej sytuacji znajdują się najbliżsi osoby niepełnosprawnej. Wymagają oni natychmiastowego wsparcia polegającego na przekazaniu podstawowych informacji o URK i zaplanowaniu najbliższych działań związanych z leczeniem, rehabilitacją i powrotem podopiecznego do domu. Bardzo ważne,  zarówno dla osoby po URK jak i jej najbliższych, jest nadanie sensu nowej sytuacji, a sens ten może zostać wyznaczony przez życiowe dokonania instruktorów AR, ich pracę, życie rodzinne, hobby i aktywność społeczną. 

2. Wzorzec osobowy

Szczególną rolę w systemie AR pełni wzorzec osobowy. Takim wzorcem dla wszystkich, którzy spotykają się z programem FAR są instruktorzy poruszający się na wózkach inwalidzkich, czerpiący w swoich działaniach z doświadczenia płynącego z codziennego radzenia sobie z własną niepełnosprawnością. Swoją postawą oraz tym jak funkcjonują i jak realizują się w życiu, instruktorzy potwierdzają prawdziwość proponowanych przez siebie metod na przezwyciężenie ograniczeń wynikających z URK. W przypadku osób niepełnosprawnych kontakt z instruktorem AR poprzedzony jest najczęściej relacjami nawiązywanymi z przedstawicielami personelu medycznego oraz z innymi osobami pełnosprawnymi biorącymi udział w procesie leczenia i usprawniania. Nawet jeżeli relacje takie charakteryzują się zrozumieniem i troską o los osoby po urazie, to z perspektywy samego zainteresowanego brakuje w nich pełnej empatii odnoszącej się do sytuacji, w której  się znalazł. Zaufanie, jakim pacjent obdarza wszystkich niosących mu pomoc, jest zazwyczaj warunkowe, obarczone przekonaniem, że nikt nie jest w stanie zajrzeć w głąb jego świata i przekonać się co tak naprawdę przeżywa i czego potrzebuje. Spotkanie z osobą patrzącą na świat z perspektywy wózka inwalidzkiego, na co dzień aktywną, spełniającą się w pracy zawodowej, działalności społecznej i posiadającej pomysł na życie, budzi nadzieję oraz motywuje do pracy nad sobą. Lekarze i specjaliści podkreślają siłę pozytywnego przykładu, który motywuje pacjenta do zaangażowania się w codzienny trening, zmierzający do osiągnięcia maksymalnej sprawności.   

3. Wykorzystanie sportu i aktywności fizycznej

Wieloletnia realizacja programu FAR jest potwierdzeniem faktu, że sport i aktywność fizyczna jest doskonałym sposobem na przezwyciężenie następstw urazu. Świadczą o tym efekty treningów prowadzonych w ramach obozów, zajęć regionalnych, specjalistycznych obozów z programem sportowym oraz wielu imprez, w których harmonogram wpisany jest sport i różne formy aktywności fizycznej. Osoby po URK mają okazję przekonać się, że codzienna aktywność i zaangażowanie się w sport są doskonałym sposobem na osiągnięcie wysokiego poziomu ogólnej sprawności.

Działalność Fundacji określić można jako swoisty łącznik pomiędzy światem wypełnionym pierwszym doświadczeniem niepełnosprawności, związanym z wypadkiem, pobytem w szpitalu i leczeniem oraz rehabilitacją, a powrotem do domu, do codzienności, która z perspektywy szpitalnego łóżka wydaje się  niezwykle trudna. Jedno z najtrudniejszych wyzwań, stojących przed osobą po URK oraz jej bliskimi, pojawia się, gdy kończy ona pobyt w szpitalu i staje przed koniecznością zaadaptowania się do nowej sytuacji we własnym otoczeniu. Brak odpowiedniej wiedzy i umiejętności radzenia sobie w tak trudnych warunkach dodatkowo potęguje poczucie bezradności. Możliwość uzyskania kompleksowego wsparcia jest niezwykle istotna dla osób po URK i ich najbliższych.
 
Obecność w nazwie Fundacji słowa „rehabilitacja” prowadzi czasami do nieporozumień. Zdarza się, że osoby po URK traktują program FAR jako alternatywę w stosunku do rehabilitacji medycznej i systemu wsparcia środowiskowego. Zgodnie z takim podejściem osoby, które chcą skorzystać z programu FAR głęboko wierzą w skuteczność podejmowanych w jego ramach działań i oczekują całkowitego zniwelowania następstw doznanego urazu, tj. powrotu do pełnej sprawności. Przyczyny takiego, niewłaściwego rozumienia idei AR, są nie tylko natury semantycznej. Powodem zbyt dużych nadziei pokładanych w programie FAR są niekorzystne doświadczenia odnoszące się do procesu leczenia i rehabilitacji oraz do początkowego okresu funkcjonowania z niepełnosprawnością w swoim otoczeniu. Osobom po URK oraz ich bliskim towarzyszy często przekonanie o tym, że gdyby leczenie zostało lepiej zaplanowane i skuteczniej przeprowadzone oraz uzupełnione dodatkowo wszechstronną rehabilitacją, to udało by się maksymalnie ograniczyć następstwa urazu, a wręcz doprowadzić do zupełnego wyleczenia. Przekonanie to uwarunkowane jest  różnymi czynnikami. Wynika ono z niewiedzy samych osób po URK na temat specyfiki i wpływu urazu na różne funkcje organizmu, z braku poczucia podmiotowości w całym procesie leczenia oraz z funkcjonujących uprzedzeń i stereotypów odnoszących się do działalności służby zdrowia.