Latanie na wózku

Dzisiaj, kiedy podróżowanie samolotami jest staje się coraz prostsze, kiedy słyszy się, że można bezproblemowo przemieścić się tu i ówdzie, chcemy zbadać, czy rzeczywiście latanie może być szybkie i proste także dla osób, które poruszają się na wózkach inwalidzkich. Jest oczywiste, że w naszej części świata podróżowanie samolotem – w odniesieniu do standardu i komfortu – powinno wyglądać tak samo w przypadku osób chodzących i niepełnosprawnych. Czy tak jest tak aby na pewno? Sprawdźmy.

Z pomocą w odpowiedzi na to pytanie przychodzą nam pracownicy warszawskiego oddziału Fundacji Aktywnej Rehabilitacji – Dominik Rymer, wózkowicz i Jarosław Malec, pełnosprawny, instruktorzy aktywnej rehabilitacji, który od wielu już lat odbywają podróże lotnicze, m.in. w związku z reprezentowaniem naszego kraju na różnych imprezach sportowych, w tym na mistrzostwach świata osób niepełnosprawnych i paraolimpiadach.

ODPRAWA LOTNICZA

Dominik: „Jeśli chodzi o przeloty lotnicze większość linii lotniczych, oferuje osobom niepełnosprawnym specjalną pomoc. W jej zakres wchodzą m.in.: pomoc przy wsiadaniu i wysiadaniu, pomoc przy rozlokowaniu bagażu, pomoc przy dotarciu do bramki wyjścia i wejścia, możliwość podstawienia wózka inwalidzkiego. W przypadku samodzielnego lotu, osoba niepełnosprawna musi umieć jednak wykonywać poszczególne czynności samoobsługowe, tj.: korzystanie z toalety, spożywanie posiłku, aplikowanie sobie lekarstw,  założenie maski tlenowej. Jeśli jednak z różnych powodów nie może wykonać którejś z powyższych czynności, zobowiązana jest zabrać ze sobą towarzysza podróży – osobę, która musi mieć ukończone 16. lat i musi być w pełni sprawna.  Podobnie ma się rzecz w przypadku niedawno przebytej operacji – osoba poruszająca się na wózku inwalidzkim zobowiązana jest do posiadania odpowiedniego oświadczenia lekarskiego, które potwierdza brak przeciwwskazań do podróży samolotem. Jeśli po operacji nie jest w stanie podróżować samodzielnie, także i w tym przypadku wymagana jest pomoc dodatkowego pasażera.”

Jarek: „Kupując bilet, osoba niepełnosprawna powinna poinformować obsługę danych linii, że porusza się na wózku inwalidzkim, aby personel lotniska wiedział, że będzie lecieć osoba, której będzie trzeba pomóc. Tuż po przybyciu na lotnisko jest możliwość skorzystania z pomocy asystenta jeszcze przed odprawą. Osoba z personelu lotniczego pomaga z bagażami oraz przy odprawie. Osoba poruszająca się na wózku powinna przyjechać na nie wcześniej i po rozpoczęciu odprawy biletowo-bagażowej powinna stanąć w wyznaczonym miejscu odpraw.

Dominik: „Bagaże, a więc bagaż osobisty wraz z wózkiem inwalidzkim odprawiane są razem wcześniej przed wejściem pod pokład. Całość przewożona jest do luku bagażowego. Zgodnie z ogólnie przyjętymi przepisami wózki inwalidzkie oraz inny sprzęt wspomagający przemieszczanie się, mają zawsze pierwszeństwo przy wyładowywaniu bagaży i będą oddane właścicielowi jak najszybciej i jak najbliżej wyjścia z samolotu”.

Zaczynając od podstawowych czynności na lotnisku, a więc od odprawy biletowej, niepełnosprawni pasażerowie samolotu, obsługiwani są przy odprawie poza kolejnością. Pracownik lotniska, który jest wyznaczony do pomocy takiej osobie, musi być wcześniej powiadomiony, że na pokładzie będzie osoba na wózku inwalidzkim. Informację należy przekazać przy zakupie, czy rezerwacji biletu. Serwis, a więc pracownicy lotniska, pomagają przemieszczać się pasażerom na terenie samego lotniska i terminalu. Specjalnie przeszkolony personel powinien być przygotowany do asystowania przy wchodzeniu na pokład i schodzeniu z pokładu samolotu. Jeśli podróżny odbywa lot z przesiadką, linia lotnicza przewożąc tę osobę ma obowiązek asystowania przy przemieszczaniu się do kolejnego lotu.

Jarek: „Podczas odprawy należy powiadomić personel, że wózek, na którym siedzi osoba niepełnosprawna powinien czekać na nią podczas wysiadania z samolotu. Osoba niepełnosprawna ma prawo zabrać ze sobą 2. wózki. Wózek, na którym się porusza oraz wózek, który ułatwia jej codzienne czynności. Po oddaniu bagażu należy skierować się do bramek, w celu przejścia kontroli bezpieczeństwa. Tam następuje dokładnie prześwietlenie osób przez służby mundurowe. Następnie należy skierować się do tzw. "GATE", a więc ostatniego wejścia przed przemieszczeniem się na sam pokład samolotu - oczywiście cały czas jest z osobą niepełnosprawną asysta, jeśli jest to konieczne. Zanim jednak wsiądzie się już do samolotu, przychodzą dwie osoby z pomocy lotniskowej wraz ze specjalnym małym wózkiem, który służy do wprowadzenia osoby niepełnosprawnej na pokład samolotu, na którym osoba niepełnosprawna wsiada jako pierwsza i ma przydzielone specjalne miejsca siedzące, by w razie problemów i awaryjnego lądowania nie blokowała możliwości wyjścia innym osobom.”  

Z WÓZKA DO SAMOLOTU

Jeśli chodzi o samo wsiadanie do samolotu – są dwa sposoby. Pierwsze przez rękaw – korytarz, który jest bezpośrednio połączony z wejściem samolotu, drugim rozwiązaniem jest wejście bezpośrednio z płyty lotniska, gdzie wraz z asystą podjeżdża się autobusem do specjalnego pojazdu zwanego "Tereską" ¹. Jest to samochód wyposażony w specjalną windę, w której osoba niepełnosprawna może dostać się na pokład. Windą osoba niepełnosprawna podjeżdża na wysokość wejścia samolotu. W środku osoby z personelu lotniska pomagają wózkowiczowi przesiąść się na specjalne krzesełko, którym wjeżdża po wysuniętym mostku na pokład samolotu. W samolocie osoba poruszająca się na wózku ma wyznaczone specjalne miejsce. Nie może ono znajdować się przy drzwiach wejściowych, a także nie przy oknach. Jest zazwyczaj ulokowane pośrodku lub przy końcu samolotu. „W przypadku dłuższej podróży wspomina Dominik, który z polską drużyną rugbystów podróżował do Kanady – na pokładzie samolotu znajduje się specjalny elektroniczny wózek, na którym można przemieścić się do toalety.”

Dominik: „Po wylądowaniu osoba na wózku czeka, aż wszyscy ludzie wysiądą, a więc wchodzi jako pierwsza ale wysiada jako ostatnia. Następnie przychodzą dwie osoby z personelu ze specjalnym wózkiem, na którym osoba niepełnosprawna opuszcza pokład. Procedura jest taka sama jak przy wsiadaniu. Po zakończonym locie, po przewiezieniu niepełnosprawnego pasażera na lotnisko czeka wózek, o ile zaznaczy się, że ma tam czekać i oczywiście standardowo podczas wszystkich procedur jest asysta. Lotniska komunikują się między sobą przed przylotem samolotu, że na pokładzie jest osoba niepełnosprawna. Na terminalu można mieć cały czas przy sobie asystenta, o ile się go potrzebuje”.

LATANIE Z PSEM-PRZEWOPDNIKIEM

Po uzyskaniu wszystkich poświadczeń i dokumentacji, pies-przewodnik powinien być wpuszczony na pokład samolotu bez dodatkowych opłat. Przed podróżą, przy zamawianiu biletów należy jednak poinformować osoby wydające bilety, a także pracowników lotniska o tym fakcie. Zasadniczo pies-przewodnik a także psy służbowe nie podlegają przepisom dotyczącym latania ze zwierzętami domowymi. „Pies-przewodnik ma prawo być na pokładzie i nie powinno być z tym żadnych problemów” – dodaje Dominik. Jednak może zdarzyć się też tak, że latanie z psami-przewodnikami, czasami zwanymi psami służbowymi, może podlegać prawom kwarantanny danego kraju i służby graniczne mogą się nie zgodzić na lot zwierzęcia. Istotne informacje w tej kwestii należy uzyskać przy kupowaniu czy rezerwacji konkretnego biletu. W sytuacji, gdy planujemy podróżować z psem-przewodnikiem wymagane jest także poświadczenie weterynaryjne. Linia lotnicza nie może odmówić przyjęcia psa na pokład, jeśli ma wszystkie potrzebne oznakowania i poświadczenia.

WÓZEK ELEKTRYCZNY

Dla elektrycznych wózków inwalidzkich istnieją, niestety, dodatkowe przepisy. Z racji posiadania przez nie akumulatora, elektryczny wózek inwalidzki będzie przewożony jako materiał niebezpieczny a więc będzie musiał podlegać przepisom dotyczącym przewozu materiałów niebezpiecznych. Jeśli osoba nie potrafi się poruszać o własnych siłach do takiego stopnia, że nie jest w stanie sama się ewakuować z samolotu w razie potrzeby, linia lotnicza może zażądać, aby podróżowała z osobą towarzyszącą. Przy rezerwacji biletu należy poinformować linię lotniczą, że zamierza się podróżować z elektrycznym wózkiem inwalidzkim.

Pamiętajmy jednak, że aby uzyskać szczegółowe informacje dotyczące konkretnych linii lotniczych i rodzaju niepełnosprawności oraz informacje o przepisach dotyczących przewozu wózków inwalidzkich lub innych urządzeń ułatwiających poruszanie się, najlepiej skontaktować się z Telefonicznym Centrum Obsług danych linii lotniczych.

Zatem – pomyślnych wiatrów.

¹ jeśli ktoś z Was wie, skąd wzięła się ta intrygująca nazwa, proszony jest o kontakt