Po pierwszym obozie AR dla osób z MPD

Od ponad 24. lat Fundacja Aktywnej Rehabilitacji swoją działalnością pomaga osobom, które doznały uszkodzenia rdzenia kręgowego lub które urodziły się z przepukliną oponowo-rdzeniową i są niepełnosprawne od urodzenia. Od niedawna FAR rozszerzył swoje działanie na pomoc osobom z mózgowym porażeniem dziecięcym (MPD). Poniżej krótki raport z wydarzenia.

Pierwszy obóz

Pierwszy obóz dla osób z MPD odbył się w lipcu tego roku w dniach 08.-18. w Centralnym Ośrodku Sportowym w Spale, w ramach Warsztatów Aktywnej Rehabilitacji (WAR). Został zrealizowany w ramach projektu „Kompleksowa aktywizacja społeczna i zawodowa osób poruszających się na wózku inwalidzkim”. COS w Spale był dogodnym miejscem pracy i pobytu uczestników, zarówno z organizacyjnego, jak i logistycznego punktu. Cały program zajęć został dostosowany do potrzeb uczestników z MPD.

O MPD

Dysfunkcja MPD jest specyficzna: oprócz upośledzenia ruchowego mogą jej dodatkowo towarzyszyć pewne odruchy mimowolne np. zaburzenia wymowy, (to one sprawiają, że osobom z MPD niesłusznie przypisuje się upośledzenie umysłowe), trudności z orientacją w przestrzeni i zaburzenia koordynacji wzrokowo-ruchowej, obniżony próg wrażliwości na bodźce akustyczne i reagowanie gwałtownym pobudzeniem ruchowym, obecność wad postawy i skrzywień w obrębie kręgosłupa, miednicy oraz kończyn dolnych. MPD może prowadzić do odmiennego niż ma to miejsce u osób URK sposobu wykonywania czynności samoobsługowych, zwłaszcza w zakresie przemieszczania ciała.

Szkolenie kadry

Podczas obozu w związku ze zróżnicowanym poziomem sprawności fizycznej, kadra podzieliła 10. uczestników na 4. grupy, które odpowiadały poziomowi ich samoobsługi i umiejętnościom z zakresu techniki jazdy. Sami członkowie kadry rekrutowali się ze środowiska FAR-u: były to 4. osoby poruszające się na wózkach oraz 8. osób chodzących. Na etapie rekrutacji, wszyscy członkowie kadry zostali poinformowani o specyfice warsztatu. Szkolenie kadry poza standardowym programem przygotowującym do pracy na warsztacie, objęło zajęcia poświęcone specyfice pracy z osobami z MPD.

Program

Każdy dzień treningowy obejmował 3. treningi, a także zajęcia warsztatowe i wieczorne zajęcia z gier zespołowych. W ramach treningu ogólnousprawniającego, realizowany był klasyczny cykl treningowy przyjęty na obozach AR-u. Przy doborze ćwiczeń instruktorzy wzięli jednak pod uwagę specyfikę MPD odnoszącą się do określonych partii mięśni. 

Trening umiejętności indywidualnych i praca w grupie

Dobrze przebiegał trening indywidualnych umiejętnościach samoobsługowych tj.: przemieszczanie się, ubieranie się, toaleta; pojawiły się jednak braki w sferze samoobsługi grupowej, związane zwłaszcza z prowadzeniem gospodarstwa domowego. Istotną rolę odegrały zajęły zajęcia z jazdy w terenie, pozwoliły uczestnikom na zdobycie pewności siebie, opartej nie tylko na potwierdzeniu swoich umiejętności w realnych warunkach, ale także na zdobyciu umiejętności korzystania z pomocy innych. Ważnym aspektem było funkcjonowanie we wzajemnych relacjach, a więc współpraca w grupie, wymiana wiedzy i doświadczeń, które wykraczały czasami poza program zajęć.

Kompetencje społeczne

Podobnie, jak w przypadku innych obozów WAR-u, także i tu odbyły się warsztaty kompetencji społecznych. Zajęcia te dotyczyły komunikacji interpersonalnej, tworzenia się i współpracy w grupie, a także projektowania przyszłości i zmianie w życiu osoby niepełnosprawnej. Przeprowadzone podobnie, jak w przypadku uczestników po URK, uwzględniały  odmienne uwarunkowania towarzyszące osobom żyjącym z niepełnosprawnością od urodzenia.

Innym blokiem tematów była niepełnosprawność i jej wpływ na życie codzienne. Program wykładu koncentrował się na konieczności zadbania o profilaktykę zdrowotną, w tym konieczności utrzymania odpowiedniego poziomu codziennej aktywności, zdrowego stylu życia, higieny osobistej. W bloku zajęć dotyczących seksu, prowadzący szczególnie dużo uwagi poświęcili sprawom związanym z prokreacją i zakładaniem rodziny.

Ostatnie zajęcia warsztatowe, miały luźną formę i prowadzone były całości na zasadzie pytań i odpowiedzi, których udzielali nie tylko członkowie kadry, ale także sami uczestnicy. Pytania dotyczyły ofert FAR-u, szans na aktywność zawodową, szczegółów zaopatrywania się w sprzęt ortopedyczny, możliwości realizowania się w sporcie.

Gra terenowa w nowej wersji

Ciekawym elementem obozu było stworzenie nowego typu gry terenowej odbiegającej od klasycznej koncepcji z programu WAR-u. Celem gry w tej wersji było lepsze uspołecznienie i zdobycie umiejętności funkcjonowania w przestrzeni publicznej, zwłaszcza podejmowania kontaktów i załatwiania spraw w instytucjach publicznych. Brak tych umiejętności często spowodowany był długotrwałym uzależnieniem od rodziców. W ramach przygotowań do gry, FAR nawiązał kontakt z osobami kierującymi następującymi instytucjami w Tomaszowie Mazowieckim: Urzędem Miasta (prezydentem, naczelnikiem wydziałów rodziny i spraw społecznych, wydziału meldunkowego, finansowego i podatków), Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej. W rozmowach z pracownikami instytucji, zaprezentowaliśmy krótko działalność FAR-u oraz ideę obozów i warsztatów, a także samo MPD. Ustaliliśmy szczegóły odwiedzin uczestników warsztatu. Dyrektorzy wyznaczyli osoby odpowiedzialne za ich obsługę oraz miejsca, gdzie miały odbywać się spotkania. By nieco ułatwić pracę wózkowiczom, zorganizowaliśmy specjalistyczny transport do urzędów. Gracze podzieleni byli na trzy grupy, każda miała przydzielonego lidera, osobę z najlepszymi kompetencjami osobowościowymi i społecznymi.

Rodzice i opiekunowie

Pod koniec obozu przeprowadzony został kurs dla rodziców i opiekunów osób z MPD. Szkolenie miało dwa etapy: najpierw z opiekunami rozmawiały osoby z kadry przekazując praktyczne wskazówki i informacje o uczestnikach; ich źródłem była codzienna praca z uczestnikami. Następnie z każdą z osób rozmawiał prowadzący warsztat, tematem tej sesji była przyszłość, konieczne działania i kroki, jakie należy podjąć w dalszej pracy nad niezależnością, także w wymiarze psychospołecznym.
Osoby żyjące z MPD, z uwagi na charakter tej dysfunkcji i towarzyszące jej objawy, w zdecydowanie większym stopniu narażone są na uprzedzenia wywołane stereotypami, niż ma to miejsce w przypadku osób po URK. To bardzo istotny czynnik w kontekście przejścia do etapu aktywizacji zawodowej i wprowadzania tych osób w środowisko pracy.
Fundacja nadal będzie angażować się w działania, których celem jest pomoc także tej grupie osób; obóz w Spale był pierwszym formalnym krokiem na tej drodze.

 Na podstawie raportu Roberta Jagodzińskiego przygotowała Dominika Miros.