OCENA WYDOLNOŚCI BEZTLENOWEJ DZIECI I MŁODZIEŻY Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ NARZĄDU RUCHU

---

Marzec 2015, Spała

Podczas Spartakiady FAR przeprowadzono laboratoryjne pomiary wydolności beztlenowej kończyn górnych dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością ruchową.

Badania realizowane były przez zespół badawczy Wydziału Rehabilitacji Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie oraz Fundację Aktywnej Rehabilitacji. Koordynatorem badań był prof. Bartosz Molik. Realizowane badania prowadzone są przy współpracy z: University of Montana (Missoula, MT, USA), University of Texas at Arlington (TX, USA), Lakeshore Foundation (Birmingham, Al., USA) oraz Polytechnic University of Madrid (Hiszpania). Spalskie badania były kontynuacją analiz prowadzonych wcześniej w Stanach Zjednoczonych.

Celem badań było określenie poziomu wydolności beztlenowej dzieci i młodzieży z dysfunkcją narządu ruchu. Wydolność beztlenowa rozumiana jest najprościej jako wysiłek krótkotrwały o maksymalnej intensywności. W ostatnich latach ten rodzaj wysiłku jest coraz częściej weryfikowany wśród osób z niepełnosprawnością. Okazuje się na przykład, że tego typu wysiłki mogą być związane ściśle z takimi czynnościami jak pokonywani progów, krawężników, ramp, czy też transferami (zmianami pozycji np. z wózka na łóżko).

Udział w badaniach był dobrowolny. Z pośród wszystkich uczestników w Spale przebadano 58 chłopców i dziewcząt w wieku od 7 do 15 lat. Zasadniczą częścią badań była ocena wydolności beztlenowej kończyn górnych - 30-sekundowy test Wingate. Test został wykonany na ergometrze ręcznym (LODE, Groningen). Dokonano pomiarów mocy średniej, mocy maksymalnej. Test właściwy był poprzedzony 2 minutową rozgrzewką, w którym dziecko mogło zapoznać się z ergometrem ręcznym i ćwiczeniem na nim. Podczas rozgrzewki badany wykonywał pracę na ergometrze z niewielkim obciążeniem (10W; jeden obrót na sekundę). Po rozgrzewce badany został zapoznany z częścią główną testu. Test polegał na maksymalnej pracy w czasie 30 sekund. Badany próbował jak najszybciej rozkręcić ergometr ręczny - wykonać jak największą liczbę obrotów ergometru w czasie 30 sekund. W części głównej obciążenie (siła hamująca) była indywidualnie dostosowana do możliwości badanego.

Dodatkowo przeprowadzono pomiar masy ciała (waga elektroniczna) oraz pomiar fałdów tłuszczowych i ocena składu ciała (aparat FUTREX).

Badania nie wiążą się z ryzykiem ani osobistym dyskomfortem. Jedynym dyskomfortem może być uczucie zmęczenia po wykonaniu maksymalnej pracy w okresie 30 sekund, podobnie jak przy intensywnym krótkotrwałym wysiłku fizycznym. Dobrowolny udział w badaniach jest pomocny w określeniu poziomu wydolności beztlenowej dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością oraz określeniu wartości referencyjnych 30-sekundowego testu Wingate dla tej grupy wiekowej.

Po zakończonych badania opiekunowie otrzymują indywidualnie drogą e-mailową wyniki badań swoich podopiecznych. Aktualnie wyniki są porównywane z wartościami referencyjnymi dla nietrenujących dzieci polskich oraz trenujących dzieci amerykańskich z przepukliną oponowo-rdzeniową. Cykliczne uczestnictwo w badaniach pozwala na regularne kontrolowanie i analizę rozwoju mocy mięśniowej kończyn górnych dzieci.

Badania w Spale były pierwszą częścią badań, które będą kontynuowane w przyszłości. Wyniki oraz aktualności dotyczące badań będziemy zamieszczać dla zainteresowanych na łamach strony www.far.org.pl.

Bartosz Molik